"Viva la mamma " productie Scala van Milaan 2009

" Le convenienze ed inconvenienze teatrali "

Opera éénakter van Gaetano Donizetti (opera-bouffe).

naar de beroemde komedie van Antonio Simone.

Inleiding.

De eerste versie van dit werk was een éénakter en droeg de titel " De convencenze teatrali " die ging in première in het " Teatro Nuove " in Napels op 21 november 1827. Een herziene versie in 2 bedrijven ging op 20 april 1831 in première aan het Teatro della Connobiana " te Milaan. Meestal wordt tegenwoordig de tweede versie opgevoerd.

De eerste versie, de éénakter werd gecomponeerd  in één maand tijd in 1827. Donizetti lag onder contract bij de impresario Domenico Barbaja en had er mee ingestemd enkele producties te componeren voor gala-avonden, die bedoeld waren om publiek aan te trekken, de compositie van deze kleine opera was dan ook in die functie geschreven. De première was een groot succes mede dankzij de aanwezigheid van de legendarische buffo bariton Gennaro Luzio, die de rol van " La Mamma Agata als een travestierol zou brengen.

Vier jaar later in de lente van 1831, toen het centrum van de muzikale activiteit van Donizetti zich verplaatste naar Milaan herschreef Donizetti dit werk naar een andere komedie van Sangrafi, hij herwerkte de compositie tot een opera buffo in twee bedrijven en kreeg de titel " La convenienze ed inconvenienze teatrali ". Het werk was ook succesvol in Wenen in1840, twee jaar later was er een herneming in Milaan aan de Scala in 1842 maar daar werd het werk maar matig onthaald. Donizetti hield zelf veel van dit werk en was van plan dit in 1845 te herschrijven naar een derde versie. Het is er echter nooit van gekomen want in die tijd was Donizetti al ernstig ziek. Dit werk sukkelde in de vergetelheid en zou pas herontdekt worden in de 20ste eeuw tijdens een Rossini Festival in 1963 en sedertdien is dit werk terug regelmatig in productie onder de naam " Viva la mamma ".

Rolverdeling                        stem                          cast 1827  .

Daria, prima donna ---------------------------- sopraan ------------------------------Fanny Corri-Paltoni

Procolo, haar echtgenoot --------------------- bariton ------------------------------------ Cesari Badiali

Luigia , seconda donna ------------------------ sopraan -------------------------------------- ????? --------

Mamma Agata, haar moeder ------------------ bas-buffo ------------------------------- Gennario Luzio

Frescopane de dirigent ------------------------ alt -------------------------------------------- ????? --------

Giglielmo, Duitse tenor ------------------------ tenor ------------------------------- Giuseppe Giordano

Biscroma, componist --------------------------- bariton ------------------------------------- ????? ---------

Prospero een dichter --------------------------- bas-buffo ------------------------------- Vincenzo Galli

De impresario ----------------------------------- bariton ------------------------------------- ????? ---------

De theaterdirecteur --------------------------- stommerol ---------------------------------- ????? --------

Tijd en plaats:  einde 18de eeuw in een theater te Florence.

Synopsis.

In het amateurtheater in Florence gaat het met de repetities van een nieuwe opera niet goed ( koor: " cori, attendi "?)  De componist Biscroma geeft zijn advies aan de prima donna Daria, terwijl de dirigent Dorotea Frescopane  de tweede sopraan Luigia en de Duitse tenor Guglielmo klagen dat er geen aandacht voor hun rol is.

Mamma Agato, Luigia's moeder komt op en eist dat de componist voor haar dochter een solo componeert in een duet met de prima donna (duet: " Lazzanune scouzacane ") . De impressario kondigt aan dat de dirigent is gevlucht en dat la mamma Agata zich aanbiedt om hem te vervangen. Er volgt een demonstratie van haar talent in een duet met de tenor. ( trio: " Per me not calmed trovo ") , maar de tenor staat daar niet achter en vertrekt op zijn beurt. Hij wordt in een oogwenk vervangen door Procolo de echtgenoot van Daria de prima donna die beweert de rol uit haar hoofd te kennen. 

De repetitie wordt hervat met een ( sextet: " Livorno dieci aprile "). Maar ondertussen heeft de directeur het theater verleten om de politie op te roepen om de zangers weer aan het werk te krijgen, omdat het publiek al voor het theater staat aan te schuiven voor de voorstelling. La mamma Agata zingt hier haar geweldige ( aria: " Assisa a pi d'un sacco ") . Maar uiteindelijk annuleert de directeur van het theater de voorstelling omdat de muzikanten staken en ook alle ander acteurs, de activiteiten en verdwijnen van het podium omdat ze dan ook de voorschotten van hun optreden niet moeten terug betalen, de opera repetisies eindigen in een volledige chaos.

Historische uitvoeringen.

Zoals hoger vermeld was de wereldpremière op 21 november in het " Teatro Nuovo " in Napels.Volgens de Napolitaanse traditie bevat de originele versie dialogen in het Napolitaans. 

Antonio Taglioni ontdekte in de bibliotheek van het conservatoruim van San Pietro in Napels een handgeschreven kopie van het libretto van de eerste versie in één bedrijf, goedgekeurd door de Napolitaanse censuur en ondertekend door Dominico Gilardoni een van de librettisten van Donizetti in die tijd van zijn loopbaan. Men kan echter niet bepalen of die wel een kopie van de  echte auteur van dit libretto is. Wat wel zeker is, Donizetti heeft samengewerkt met Domenico Gilardoni, het lijkt onwaarschijnlijk dat Donizetti zelf deze passages zou hebben geschreven. Hector Berlioz woonde de voorstelling van de tweede versie in 1831 bij aan het " Teatro del Fondo " in Napels, Berloz had heel veel respect voor de composities van Donizetti in die periode. Ook te Milaan volgde een voorstelling in 1831 en ook deze voorstelling was succesvol . In 1840 volgde in Wenen een voorstelling aan het "theater am Kärntner ". In 1842 was de voorstelling te Milaan en Londen en kwam het werk in verval. De geplande herwerking door Donizetti in 1845 is altijd onvoltooid gebleven door de ziekte van de componist. 

In 1963 zou in Sienna de eerste heropvoering worden van dit werk op het Donizetti Festival aldaar. Dit was de volledige herontdekking van deze super geestige opera buffo. Sindsdien ziet het werk terug regelmatig het podium maar nu in twee bedrijven onder verschillende titels waarvan meestal " Viva la mamma " wordt gebruikt.

Discografie en Cinégrafie.

In totaal heb ik 10 volledige opnamen gevonden:

1) 1963 onder Bruno Rigacci met het orkest "Dell'Angelicum van Milaan, met Renato Capecchi, Mariella Adam, Herbert Handt en Neo Nucci. op black LP. Voce 5.

2) 1976 onder Carlo Franci met het Wiener Symphoniker orkest met Giuseppe Taddei, Donella Mazzuccato, Sergio Tedesco en Paolo Montrasolo op Cd Voce- cat: BLV 107232 (2aktsop 2 Cd's).

3) 1990 onder Bruno Rigacci met het symfonie orkest " Emilla Romagno met Domenico Trimrchi, Maria Angeles Peters, Sergio Tedesco en Vito Maria Brunetti. Op Audio Cd Ricordi cat: 74311405872 of op Bongiovanni NL 2019/92 (2Cd's)

4) 2000 onder Enrique Mazzola met Andrea Conchetti, Luciano Serra, javor Torolov en Enrico Marabilli op DVD: Kikko cat: OU 9001

5) 2010 ook op DVD, onder Marco Guidarini met Jessica Pratt, Simon Bailey, Christian Senn, Vincenzo Taomina, Aurorio Tirotta, Leonardo Cortellazi, Asude Koroyavez, op DVD " Bell Air Classiques " BAC 063.